อันดับมหาวิทยาลัย (University rankings) มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจของนักเรียน ผู้สอน และหน่วยงานการศึกษาต่างๆเป็นอย่างมาก การจัดอันดับมหาวิทยาลัย มักจัดทำโดยองค์กรและสื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ และยังเป็นเกณฑ์มาตรฐานในการประเมินคุณภาพและชื่อเสียงของสถาบันทั่วโลก การที่จะเข้าใจวิธีการจัดอันดับมหาวิทยาลัย เราจำเป็นต้องศึกษาปัจจัยที่นำมาใช้ในการจัดอันดับ เกณฑ์การให้คะแนน รวมถึงข้อจำกัดต่างๆที่นำมาพิจารณา
โครงสร้างการจัดอันดับมหาวิทยาลัย
การเก็บข้อมูลและแหล่งที่มา
องค์กรที่ทำการจัดอันดับมหาวิทยาลัยมีการจัดเก็บข้อมูลจากแหล่งที่มาที่หลากหลาย ทั้งข้อมูลจากตัวมหาวิทยาลัยเอง ข้อมูลจากหน่วยงานของรัฐ แบบสอบถาม และผลงานวิชาการ โดยข้อมูลเหล่านี้ ครอบคลุมตัวชี้วัดต่างๆมากมาย ตั้งแต่ผลการเรียนทางวิชาการและผลงานวิจัย ไปจนถึงคุณวุฒิของอาจารย์และข้อมูลพื้นฐานของนักเรียน
เกณฑ์การให้คะแนน
ปัจจัยที่ส่งผลต่อเกณฑ์การประเมินจะมีค่าที่แตกต่างกันไป โดยขึ้นอยู่กับความสำคัญของปัจจัยนั้นๆ ซึ่งตัวชี้วัดที่ใช้ประเมินกันทั่วไป ได้แก่ ชื่อเสียงทางวิชาการของมหาวิทยาลัย ผลงานวิจัย อัตราส่วนของอาจารย์ต่อนักศึกษา จำนวนครั้งที่งานวิจัยของอาจารย์ถูกอ้างอิง มุมมองจากนานาชาติที่มีต่อมหาวิทยาลัย ชื่อเสียงของบริษัทที่รับนักศึกษามหาวิทยาลัยนี้ไปทำงาน และความสำเร็จของศิษย์เก่า ซึ่งตัวชี้วัดเหล่านี้อาจส่งผลกระทบอย่างมากต่ออันดับของมหาวิทยาลัย
การปรับมาตรฐานข้อมูลเพื่อความเท่าเทียม
เพื่อให้การเปรียบเทียบมหาวิทยาลัยแต่ละที่มีความยุติธรรมมากขึ้น ข้อมูลที่ได้รับมาเพื่อการจัดอันดับจะถูกปรับให้เป็นมาตรฐานเพื่อลดความแตกต่างที่อาจเกิดขึ้นจากขนาดของมหาวิทยาลัย ความแตกต่างด้านวิชาการ และความแตกต่างระหว่างภูมิภาค ซิ่งจะช่วยให้การประเมินมีความเท่าเทียมกันมากขึ้น
การคำนวณคะแนน
หลังจากทำการรวบรวมข้อมูลทั้งหมดที่มี นำมาถ่วงน้ำหนัก และกำหนดมาตรฐานการให้คะแนนแล้ว มหาวิทยาลัยจะได้รับคะแนนโดยพิจารณาจากผลการดำเนินงาน จากปัจจัยต่างๆที่ถูกใช้เป็นเกณฑ์การประเมิน คะแนนเหล่านี้จะกำหนดอันดับของแต่ละสถาบัน โดยมหาวิทยาลัยที่ยิ่งได้คะแนนสูง ก็จะยิ่งมีอันดับที่สูงขึ้นไปเรื่อยๆ
หลักเกณฑ์สำคัญในการจัดอันดับมหาวิทยาลัย
ความเป็นเลิศทางวิชาการ
เป็นเกณฑ์ที่มีบทบาทสำคัญในการจัดอันดับมหาวิทยาลัย เช่น คุณวุฒิของอาจารย์ อัตราส่วนของอาจารย์ต่อนักศึกษา อัตราการจบการศึกษา และชื่อเสียงทางวิชาการ แน่นอนว่าวิชาการที่ดีและชื่อเสียงที่โดดเด่น เป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยส่งผลดีต่ออันดับของมหาวิทยาลัย
ผลงานวิจัยและการสร้างอิทธิพลในวงกว้าง
ประกอบไปด้วยปริมาณและคุณภาพของงานวิจัยที่ตีพิมพ์ จำนวนครั้งที่งานวิจัยถูกอ้างอิง และเงินทุนสนับสนุนการวิจัย สิ่งเหล่านี้ต่างก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ใช้ตัดสินอันดับมหาวิทยาลัย โดยเราจะเห็นได้ว่ามหาวิทยาลัยที่มีโครงการวิจัยที่แข็งแกร่งและผลงานวิชาการที่สร้างการอิทธิพลในวงกว้างมักจะได้อันดับที่ดีในการจัดอันดับ
ชื่อเสียงระดับโลก
ภาพลักษณ์ที่ดีและชื่อเสียงของมหาวิทยาลัยในสายตาของนักวิชาการ นายจ้าง และผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมต่างๆ ถือเป็นปัจจัยสำคัญในการจัดอันดับ โดยการสำรวจความคิดเห็นและตัวชี้วัดเกี่ยวกับชื่อเสียงนั้นจะช่วยให้เราเข้าใจภาพลักษณ์ของมหาวิทยาลัยภายในวงการการศึกษาระดับโลกได้มากขึ้น
ความเป็นสากลและความหลากหลาย
มหาวิทยาลัยที่ให้ความสำคัญกับความหลากหลายทางเชื้อชาติและวัฒนธรรม เช่น รับนักเรียนหลากเชื้อชาติ มีอาจารย์ผู้สอนที่มีความหลากหลาย ให้ความร่วมมือด้านวิจัยกับสถาบันต่างประเทศ มักจะได้รับอันดับที่สูงกว่า การที่มหาวิทยาลัยมีความเป็นสากล เช่น การจับมือกับสถาบันการศึกษาระดับโลก มีโปรแกรมแลกเปลี่ยนนักศึกษา สามารถช่วยยกระดับชื่อเสียงและความสามารถในการแข่งขันของมหาวิทยาลัย
สิ่งที่น่าคิด
แม้ว่าอันดับมหาวิทยาลัยจะเป็นข้อมูลที่มีประโยชน์ แต่ก็ใช่ว่าจะสมบูรณ์แบบโดยไม่มีที่ติ
ความลำเอียงและอคติ: การให้คะแนนความสำคัญตามความคิดของผู้ให้คะแนนและการอ้างอิงจากผลสำรวจความคิดเห็นเกี่ยวกับชื่อเสียงอาจทำให้เกิดความลำเอียงในการจัดอันดับ
ข้อมูลที่จำกัด: การจัดอันดับมหาวิทยาลัยนั้นจำเป็นจะต้องอาศัยข้อมูลที่มีอยู่ ซึ่งข้อมูลเหล่านี้อาจจะไม่ครบถ้วน ล้าสมัย หรือถูกเปลี่ยนแปลงได้
ปัจจัยที่จำกัด: การจัดอันดับมหาวิทยาลัยอาจจะให้ความสำคัญกับปัจจัยบางอย่าง เช่น ผลงานวิจัยและชื่อเสียง โดยอาจมองข้ามคุณภาพด้านอื่นๆ อย่างคุณภาพการสอน การสนับสนุนนักศึกษา และการมีส่วนร่วมกับชุมชน
ผลกระทบต่อระบบการศึกษาระดับสูง: การที่มหาวิทยาลัยเน้นเรื่องอันดับมากเกินไป อาจทำให้มหาวิทยาลัยมุ่งเน้นไปที่การเพิ่มคะแนนเพื่อยกระดับอันดับของตัวเอง แต่ในทางกลับกัน อาจส่งผลเสียต่อเป้าหมายด้านการศึกษาโดยรวมได้
ข้อสรุป
แม้ว่าอันดับมหาวิทยาลัยจะเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์สำหรับการประเมินและเปรียบเทียบสถาบันอุดมศึกษา แต่ก็ไม่ควรยึดติดกับอันดับเหล่านี้มากจนเกินไป และควรใช้ความคิดวิเคราะห์อย่างรอบคอบในการเลือกมหาวิทยาลัยที่จะเรียนต่อ การเข้าใจวิธีการจัดอันดับมหาวิทยาลัย รวมถึงเกณฑ์การประเมิน ระบบการให้คะแนน และแหล่งที่มาของข้อมูล เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เข้าใจความหมายของอันดับเหล่านี้ได้อย่างถูกต้อง แม้ว่าอันดับมหาวิทยาลัยจะช่วยให้เราเห็นภาพรวมของความเป็นเลิศทางวิชาการและชื่อเสียงของสถาบัน แต่ก็ถือว่าเป็นเพียงแค่ปัจจัยหนึ่งเท่านั้นที่ควรนำมาพิจารณาเมื่อตัดสินใจเลือกเรียนต่อ ท้ายที่สุดแล้ว การเลือกมหาวิทยาลัยควรขึ้นอยู่กับความต้องการ เป้าหมาย และความฝันของตัวเราเอง โดยไม่จำเป็นต้องยึดติดกับอันดับมากจนเกินไป
อยากทำความเข้าใจมหาวิทยาลัยใน ranking ต่างๆให้มากขึ้น สามารถทักมาปรึกษากับ EduSmith ได้ฟรี คลิกเพิ่มเพื่อนได้เลย
ที่มา
https://www.timeshighereducation.com/student/advice/world-university-rankings-explained
https://www.usnews.com/education/best-colleges/articles/how-us-news-calculated-the-rankings
